აპენდიციტი ბავშვებში არის მწვავე (ნაკლებად ხშირად ქვემწვავე, ქრონიკული) ანთება აპენდიქსის . (არასწორად ვეძახით ბრმანაწლავს )
აპენდიციტი ბავშვებში ვითარდება მუცლის ტკივილით, ერთი ან ორი ღებინება, ხშირი განავალი, ტემპერატურის რეაქცია, აქტივობის დაქვეითება, შფოთვა.
დიაგნოსტიკა მოიცავს მუცლის პალპაციას, რექტალური ციფრული გამოკვლევას;სისხლისა და შარდის ზოგადი ანალიზის შესწავლა; მუცლის ღრუს ულტრაბგერითი,რენტგენი ან CT სკანირება; დიაგნოსტიკური ლაპაროსკოპია.
Ზოგადი ინფორმაცია
მწვავე აპენდიციტი ყველაზე გავრცელებული გადაუდებელი დაავადებაა პედიატრიულ ქირურგიაში.
ბავშვებში აპენდიციტთან გამკლავება არა მხოლოდ პედიატრიულ ქირურგებს, არამედ პედიატრებს, პედიატრიულ გასტროენტეროლოგებს უწევთ.
Მიზეზები
აპენდიციტი არის აპენდიქსის ობსტრუქციის და შემდგომი ბაქტერიული შეჭრის შედეგი.აპენდიქსის ობსტრუქციის გამომწვევი მიზეზი შეიძლება იყოს აპენდიქსის სანათურში (ფეკალური ქვები), უცხო სხეულები ან პარაზიტები, ლიმფოიდური ფოლიკულების ჰიპერპლაზია, ანთებითი სტრიქტურები, აპენდიქსის თანდაყოლილი ანომალიები.
ბავშვებში აპენდიციტის განვითარებაში წამყვან როლს თამაშობს ნაწლავის მიკროფლორა და აპენდიქსი.
ხშირად გვხვდება ჰემატოგენური და ლიმფოგენური ინფექცია, ვინაიდან არსებობს კავშირი აპენდიციტის განვითარებას მწვავე რესპირატორულ ვირუსულ ინფექციებთან,წითელასთან, შუა ოტიტთან, ფოლიკულურ სტენოკარდიასთან,სინუსიტთან.
ზოგიერთმა ინფექციურმა დაავადებამ (ტიფოიდური ცხელება,იერსინიოზი,ტუბერკულოზი, ამებიაზი) დამოუკიდებლად შეიძლება გამოიწვიოს აპენდიციტი.
გამომწვევი და პროვოცირების ფაქტორები შეიძლება იყოს:
- უზომო კვება
- ყაბზობა (შეკრულობა )
- გასტროენტერიტი
პათოგენეზი
ლორწოს მექანიკური ობსტრუქცია და ჰიპერპროდუქცია ქმნის გაზრდილ წნევას აპენდიქსის სანათურში, რასაც თან ახლავს აპენდიქსის ლორწოვანი გარსის შეშუპება და გაზრდილი დაძაბულობა მის კედლებში. თავის მხრივ, ეს იწვევს აპენდიქსის პერფუზიის დაქვეითებას, ვენური სტაზის და ბაქტერიული ფლორის გამრავლებას. 12 საათის შემდეგ ვითარდება ტრანსმურალური ანთება და ხდება პერიტონეუმის გაღიზიანება.
აპენდიციტის სიმპტომები ბავშვებში
მწვავე აპენდიციტის კლინიკური სურათი უკიდურესად მრავალფეროვანია და დამოკიდებულია ბავშვის ასაკზე, აპენდიქსის მდებარეობასა და ანთების მორფოლოგიურ სტადიაზე. აპენდიციტის ყველაზე ადრეული ნიშანი არის ტკივილი, რომელიც კლასიკურ შემთხვევაში ლოკალიზებულია ეპიგასტრიკულ ან ჭიპის მიდამოში და შემდეგ გადადის აპენდიქსის პროექციაში (ჩვეულებრივ მარჯვენა თეძოს არეში).
მოზრდილ ბავშვებს ადვილად შეუძლიათ მიუთითონ ტკივილის ლოკალიზაცია.მცირეწლოვან ბავშვებში აპენდიციტის უპირატესი სიმპტომებია შფოთვა,ტირილი,ძილის დარღვევა, ფეხების მუცლისკენ მიწევა და გამოკვლევისადმი წინააღმდეგობა.
აპენდიციტის ნიშანია ღებინება: ერთხელ ან ორჯერ უფროს ბავშვებში ან მრავლობითი ჩვილებში.
ბავშვებში აპენდიციტის დროს შეიძლება მოხდეს განავლის შეკავება.მცირეწლოვან ბავშვებში განავალი უფრო ხშირი და თხელია ლორწოს შემცველობით (დიარეული აპენდიციტი), რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სწრაფი დეჰიდრატაცია ( ორგანიზმიდან სითხის დაკარგვა )
სხეულის ტემპერატურა იზრდება სუბფებრილულ ან ფებრილულ მნიშვნელობებამდე (38-40 ° C).უფროსი ასაკის ბავშვებისთვის დამახასიათებელია „მაკრატლის“ სიმპტომი,რომელიც გამოიხატება ტემპერატურისა და პულსის შეუსაბამობით.გახშირებული შარდვა (პოლაკიურია) .კატარალური აპენდიციტის დროს ბავშვის ენა სველია.ქრონიკული აპენდიციტი ბავშვებში უფრო იშვიათია, ვიდრე მოზრდილებში.მას თან ახლავს ტკივილის განმეორებითი შეტევები მარჯვენა თეძოს მიდამოში გულისრევით და ცხელებით.
აპენდიციტის მკურნალობა ბავშვებში
აპენდიციტის ეჭვის შემთხვევაში აუცილებელია ბავშვის სასწრაფო ჰოსპიტალიზაცია და სპეციალისტების მიერ გამოკვლევა. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა დაიდოთ მუცელზე გაცხელებიული საფენი, არ მისცეთ მისცეთ ტკივილგამაყუჩებლები და საფაღარათო საშუალებები.ნებისმიერი ასაკის ბავშვებში მწვავე და ქრონიკული აპენდიციტის არსებობა ქირურგიული მკურნალობის აბსოლუტური ჩვენებაა.
პროგნოზი და პრევენცია
სწორ კვებას, ბავშვის ნაწლავების რეგულარულ მონიტორინგს და ქრონიკული ანთებითი დაავადებების მკურნალობას დიდი პრევენციული მნიშვნელობა აქვს.უნდა გვახსოვდეს, რომ აპენდიციტის მიმდინარეობა ყოველთვის სწრაფი და ხშირად ატიპიურია, ამიტომ ნებისმიერი სისუსტის დროს (მუცლის ტკივილი,ცხელება) აუცილებელია პედიატრთან კონსულტაცია.
